Emotie: Woede (B van Boos)
Groei en ontwikkeling en het laten zien van je ware gedaante – dus tot volledige zelfexpressie komen – is inherent aan de menselijke natuur. Ieder mens wil ten diepste zichzelf zijn, zich kunnen ontwikkelen zoals hij dat diep van binnen voelt, zich kunnen uiten zoals hij dat voelt. Dat begint al heel jong als we geboren worden. We komen op de wereld – blanco – en kunnen nog niets. We zijn totaal overgeleverd en afhankelijk van onze ouders / opvoeders.
We kunnen nog niets zelf, maar als snel verandert dat. De vroege jeugd tot en met een jaar of 20 kenmerkt de Hout Energie: we groeien en ontwikkelen explosief. Ons lichaam groeit en ontwikkelt, onze vaardigheden groeien en we leren te spreken. Maar voordat we kunnen spreken uiten we ons al door lichaamstaal en emotie. Een klein kindje dat nog niet kan praten laat zijn onvrede zien door te huilen, te krijsen of een woede uitbarsting. En zodra het kindje kan praten zijn de eerste woordjes vaak “zelluf doen!!!”. Als volwassenen zeggen we dan “nou die kleine heeft een eigen willetje”. Ja natuurlijk! Dat hebben we allemaal!
We willen vanaf onze geboorte totdat we ermee uitscheiden zelfstandig en autonoom zijn. Mensen op hoge leeftijd die hun lichamelijke zelfstandigheid en autonomie verliezen en afhankelijk worden van anderen kunnen uiterst kribbig of zelfs agressief worden. Dat hoort bij de menselijke natuur. Dat is volstrekt normaal. Alleen in onze maatschappij kunnen we moeilijk omgaan met autonomie en boosheid. Als iemand helemaal volstrekt zichzelf is, zich niet door anderen (negatief) laat beïnvloeden, eruit ziet zoals hij dat wil, zegt en doet wat hij wil, dan noemen we iemand al snel “onaangepast” of “excentriek’. Maar excentriek zijn is bij uitstek een uiting van het Hout element. De eigenheid komt volledig naar buiten. De bloem bloeit volgens zijn ware natuur, ongeremd en onaangepast.
Zoals bij het eerste deel al verteld werd is de drang tot leven kenmerkend voor Hout. Zoals het grassprietje dat zich door het beton boort, zo is de drang tot leven in mensen ook aanwezig. De mens wil altijd leven, leren en groeien, hoe slecht de omstandigheden ook zijn. Ook dat is inherent aan de natuur. Als planten tijdelijk geen water kunnen vinden vertragen ze hun sapstromen en stofwisseling en maken ze extra zaden aan om te kunnen voortbestaan. Zo zal de mens dit ook doen. De mens kan zich heeeeeeel lang aanpassen, maar er komt een moment dat het niet anders meer kan, dan dat de eigenheid naar buiten moet komen. Een herkenbaar voorbeeld hiervan is het erkennen en naar buiten laten komen van je sexuele geaardheid. Mensen kunnen heel lang hun geaardheid onderdrukken vanwege afkeuring, discriminatie, afwijzing etc. maar moeten uiteindelijk “uit de kast komen”. De ware natuur verdraagt geen onderdrukking maar wil en moet groeien.
De drang tot leven en zelfexpressie in de mens is zo groot dat het geen belemmering verdraagt. Deze drang tot zelfexpressie wordt het meest onderdrukt in onze vroege kinderjaren door gezaghebbende figuren om ons heen: ouders, opvoeders, meesters en juffen op school, kerk etc. Een kind behoudt tot een jaar of 7 zijn eigenheid, zijn ware natuur. Vanaf een jaar of 7 leert een kind zich volledig aan te passen aan sociale structuren en verwachtingen. We worden opgevoed met : “dit mag wel en dat mag niet”, dit “hoort” wel en dat “hoort” niet. Een klein kind (tot een jaar of 7) zal zich daar altijd tegen verzetten. We vertalen dat met “dwars” zijn. En die “dwarsheid” is een specifiek Hout kenmerk. Het dwars-zijn betekent; ik ben het er niet mee eens, ik voel of zie dit anders, ik wil het op mijn manier doen. Ik bedoel hier niet te zeggen dat er geen regels moeten zijn, natuurlijk wel. Een kind gedijt juist bij structuur. Maar het gaat mis als we als ouders en gezaghebbers gaan bepalen wat onze kinderen wel of niet mogen of kunnen als het om zelf expressie gaat.
Wanneer zelfexpressie in het geding komt zijn Woede en Boosheid een manier om aandacht te krijgen. Niet alleen bij kleine kinderen. Wanneer je als volwassene in je eigenheid wordt aangevallen, aangetast of onderdrukt, dan triggert dat het “slechtste” in je. Je kunt ontsteken in razernij om jezelf te verdedigen. En terecht. Het “slechtste”: de boosheid en woede zijn hier juist het “beste”. Want dit is precies waar Boosheid voor bedoeld is. Om je eigenheid te waarborgen. Om een einde te maken aan onrecht en mentale, emotionele of fysieke mishandeling en onderdrukking. De woede transformeert de energie naar een energie die levensvatbaar is. Woede en Boosheid zijn niet negatief. Dat worden ze pas als ze onderdrukt worden en een eigen even gaan leiden. Bij onderdrukking wordt de energie (zelf)destructief.
De balans tussen de kracht van de Hout energie en de macht van de onderdrukking bepaalt op welke manier de woede zich zal manifesteren en in welke richting onze Ki gaat stromen. Als de drang om te leven en jezelf uit te drukken sterk is, zal het omhoog gaan, zoals het grassprietje door het beton, door de toegevoegde kracht van woede die erachter zit.
Als we moeite hebben met zelfexpressie en woede de overhand geven, dan zijn we snel aangebrand en hebben we een opgewonden gemoed. De richting van de energie gaat omhoog: we krijgen een rood gezicht (woede), heftige hoofdpijnen, boze zwarte ogen en oog problemen, een hoge bloeddruk en daaruit voortvloeiende complicaties.
Als echter de kracht van de onderdrukking groter is dan de drang om te groeien kan de woede zich niet openlijk manifesteren. Als het asfalt te dik is moet het grassprietje zich horizontaal richten of naar binnen keren. De energie kropt op. Je probeert je te uiten maar je bent te verzwakt, je krijgt geen lucht (het Hout element onderdrukt het Metaal Element zodat de longen en dikke darm uit balans raken) en licht diep onder het beton.
De richting van Ki verandert van opwaarts naar horizontaal en benedenwaarts. Er ontstaan problemen in de keel (krop of brok in de keel) de bekkenbodem en de heupen. Wanneer je jezelf altijd maar aanpast ten nadele van jezelf dan ga je ontsporen. Je bent niet meer “in lijn” met wie je werkelijk bent. Voorbeelden zijn mensen die gedwongen of door hun eigen besluit jarenlang in een verstikkende relatie blijven, of een verkeerde baan waarin hun talenten, vaardigheden en competenties totaal niet tot uiting komen. Aanpassingsgedrag dat de eigenheid onderdrukt gaat altijd voor problemen zorgen op de lange termijn, mentaal emotioneel en fysiek.
Onderdrukte woede komt heel veel voor omdat we als kleine jonge kinderen aangeleerd hebben om ons aan te passen, onze stem niet te verheffen en niet te schreeuwen, ons te beheersen en te controleren. Onderdrukte woede komt heel veel voor bij vrouwen, die van oudsher hebben geleerd “dienend” te moeten zijn en hun natuurlijke assertiviteit en eigen verlangens en behoeften hebben leren onderdrukken.
Het is een natuurwet dat iedereen, die om welke reden dan ook, zijn ware natuur ontkent of onderdrukt, op de lange termijn verzuurt.
Bij dit hoofdstuk heb ik een hele persoonlijke noot opgenomen om het Hout element en de essentie daarvan te illustreren.